Wyjątkowość kina dokumentalnego zawiera się w jego spontaniczności. Brak możliwości stworzenia rygorystycznego scenariusza wymusza na osobach reżyserskich pozostawienie przestrzeni do wykreowania finalnej formy filmu w montażowni. Szereg nieprzewidzianych zdarzeń, które mają miejsce w życiu obserwowanego człowieka, tworzy historię, będącą efektem połączenia wizji reżyserskiej ze światem uchwyconym przez kamerę. Film Wojciecha Gostomczyka „Leon” jest idealnym przykładem tego, że często to właśnie życie jest współreżyserem i współautorem scenariusza. Emocjonująca opowieść o artyście-performerze, która miała zobrazować artystyczne „ja” głównego bohatera, przekształciła się w historię o życiu człowieka, który musiał zmierzyć się z nieprzewidzianą stratą partnera i skonfrontować swój świat z percepcją jego osoby przez społeczeństwo. Z finalnym dziełem muszą mierzyć się nie tylko osoby tworzące, ale i osoby bohaterskie decydujące się obnażyć swoją codzienność przed tysiącem obcych ludzi. Jak powiedział Leon: „zobaczenie siebie na ekranie z perspektywy osoby trzeciej wywołało u niego skrajne emocje i przemyślenia”.
 
Dziemaszkiewicz, z którym na pierwszy rzut oka potrafię znaleźć niewiele wspólnych mianowników, pozwolił mi zreflektować się i spojrzeć na swoje dotychczasowe potknięcia i obawy z zupełnie innej perspektywy. Z pozoru mogłoby się wydawać, że z opowieścią, która przedstawia wyjątkowo charakterystyczną jednostkę, bardzo trudno będzie się jakkolwiek utożsamić. W rzeczywistości jednak film utwierdził mnie w przekonaniu, że pomimo naszych różnic i odrębności, wszyscy, na swój sposób, jesteśmy podobni. 
 

Michał Kaczor, biuro prasowe MDAG

Projekcja filmu „Lyra”, reż. Alison Millar, oraz spotkanie edukacyjne z Magdaleną Rigamonti. Kinoteka, sala 4, 16:00

Zamordowana w 2019 przez członków organizacji terrorystycznej New IRA, Lyra Mckee była dziennikarką oraz queerową aktywistką z Belfastu. Jej przyjaciółka i zarazem reżyserka, Alison Millar, odkrywa przed nami intymny portret Lyry, która wyrosła z robotniczej ziemi rozdartego wojną Belfastu, jej pracę i życie. Jednak jednocześnie szuka odpowiedzi na pytanie, jak doszło do zabójstwa dziennikarki.

Spotkanie edukacyjne poprowadzi Magdalena Rigamonti, dziennikarka prasowa, radiowa i autorka książek. Na stałe związana z redakcją „Dziennika Gazety Prawnej” i Radiem TOK FM. Porozmawiamy o aktywizmie oraz znaczeniu dziennikarstwa we współczesnym świecie.

Film i spotkanie z reżyserką – „(Nie)śmiertelność” ((Im)mortals), reż. Lila Ribi, Kinoteka, sala 2, 18:15

Śmierć jest okryta wielkim tabu, a jednak czeka nas wszystkich. „(Nie)śmiertelność" odkrywa przed nami różne spojrzenia na nią - reżyserka rozmawia z naukowcami, specjalistami, ale także z własną babcią i odkrywa perspektywę, która pozornie pozwala pogodzić życie z wizją nicości i zaświatów. 

Po projekcji odbędzie się spotkanie z reżyserką. Jej filmy były pokazywane m.in. Na festiwalach Visions du Réel Nyon, MFF w Locarno, czy Frontdoc.

Film i spotkanie z reżyserem – „Nowa umowa społeczna” (Breaking Social), reż. Fredrik Gertten. Kinoteka, sala 2, 20:30

Umowa społeczna zagrożona? To dzieje się już tu i teraz – podważanie, zrywanie przez elity finansowe i polityczne, korupcja, rządy kleptokracji. Reżyser prezentuje ludzi, którzy są symbolem zmiany i szansą na odnowienie zdegenerowanej umowy społecznej, która miała być podstawą funkcjonowania nowoczesnych społeczeństw.

Po filmie zapraszamy na spotkanie z reżyserem, Fredrikiem Gerttenem, słynącym z opowiadania lokalnych historii, które mają globalne znaczenie.

Projekcja i spotkanie po filmie – „Zła prasa” (Bad Press), reż. Rebecca Landsberry-Baker, Joe Peeler. Muranów, sala Gerard, 20:30

Nieograniczona wolność prasy w USA jest uznawana przez wielu za ideał warty wdrożenia na całym świecie. Jednak niewielu wie, że w rzeczywistości to prawo gwarantowane przez Pierwszą Poprawkę Konstytucji nie dotyczy wszystkich mieszkańców tego kraju. „Zła prasa” opowiada historię dziennikarzy z Mvskoke Media, z rezerwatu Muscogee (Creek) Nation w Oklahomie, gdzie przepisy federalne, w tym Pierwsza Poprawka, nie mają zastosowania.

Po filmie serdecznie zapraszamy na spotkanie z reżyserskim duetem oraz bohaterką, Angel Ellis. 

Film i spotkanie – „Koniec czasu. Wszystko zaczyna się teraz” (The End of Time), reż. Peter Mettler. Wtorek, 16 maja, Atlantic, Sala A, 20:30

„Koniec czasu. Wszystko zaczyna się teraz” to jeden z 20 legendarnych filmów MDAG prezentowanych na 20-lecie festiwalu. Peter Mettler, wizjoner, kompozytor obrazu i dźwięku, przemierza z kamerą świat, prezentując unikalne połączenie filmu dokumentalnego i spekulacji filozoficznej. Ociekający wnikliwymi przemyśleniami film pokazuje, jak pozwoliliśmy sobie narzucić bardzo sztywny koncept czasu, chociaż istnieją inne metody patrzenia na jego upływ.

Po projekcji odbędzie się spotkanie z producentką filmu, Cornelią Seitler. To jedna z założycielek firmy Maximage, której celem jest tworzenie filmów mających treść i oddziałujących na widza – obrazy mają wnikać w jego skórę, łaskotać mózg, otwierać serca.

Film i spotkanie – „Dzieci chaosu” (Children of Chaos), reż. Agnes Pizzini, Julien Johan. Kinoteka, sala 4, 18:00
 
Twórcy oddają głos 15 milionom osamotnionych dzieci, które w 1945 roku przemierzały zniszczoną Europę. Film składa się z materiałów archiwalnych, zrekonstruowanych scen oraz poruszających świadectw bohaterów. Obraz powstał też we współpracy z uznanymi historykami, by jak najrzetelniej ukazać życie dzieci, którym wojna odebrała rodzinę i tożsamość. 
 
Po projekcji filmu zapraszamy na spotkanie z producentem Rafaelem Lewandowskim, znanym festiwalowej publiczności jako reżyser filmu „Herbert. Barbarzyńca w ogrodzie”.

Film i spotkanie – „Nowa umowa społeczna” (Breaking Social), reż. Fredrik Gertten. Kinoteka, sala 3, 18:15
 
Dzisiejsza umowa społeczna zdaje się przegrywać w starciu z rządami kleptokratów oraz finansowych i politycznych elit. Nic więc dziwnego, że część społeczeństwa zaczyna się buntować i domagać zmian systemowych. Poznajemy ludzi, którzy stali się symbolem walki o lepsze jutro – syna zamordowanej dziennikarki, przewodniczącego związków zawodowych w Amazonie, a także kobiety, które kreatywnie brały udział w rewolucji w Chile. Ich historie uzupełnia głos młodych politologów. 

Po projekcji filmu zapraszamy na spotkanie z reżyserem Fredrikiem Gerttenem. To wielokrotnie nagradzany szwedzki reżyser, który w swoich filmach łączy opowieści lokalne o globalnym znaczeniu.  

Film i wydarzenie specjalne – „Bella Ciao”, reż. Giulia Giapponesi. Kinoteka, sala 2, 20:30
 
Piosenka „Bella Ciao” przez długi czas uważana była za symbol walki o wolność – śpiewali ją włoscy partyzanci i walczący podczas II wojny światowej. Kilka lat temu piosenka została utworem promującym serial Netflixa „Dom z papieru”. Choć wszyscy znamy ten utwór, historia jego powstania nie jest oczywista. Filmowcy szukają więc prawdy na temat jego narodzin we Włoszech, Czechach, Kurdystanie i Chile. Film składa się z rozmów z żyjącymi partyzantami i specjalistami od piosenki, którzy już sami w sobie mogliby być ciekawymi bohaterami filmu.  
 
Po projekcji filmu zapraszamy na wykład Bartka Chacińskiego – redaktora działu kultury „Polityki”, dziennikarza muzycznego i członka Rady Języka Polskiego. Dziennikarz opowie o kilku innych melodiach, które przekroczyły granice geograficzne i zyskały nowe znaczenie.

Film i spotkanie – „Ściana cieni” (The Wall of Shadows), reż. Eliza Kubarska.  Atlantic, sala A, 20:30
 
Dla tybetańskiego ludu Szerpów Kumbhakarna we wschodnim Nepalu to jedna z ostatnich świętych gór. Tymczasem, dla zachodnich alpinistów góra, znana jako „Jannu”, jest jednym z największych wyzwań i słynie z niezdobytej wschodniej ściany.
Reżyserka opowiada historię trzyosobowej rodziny Szerpów. Pewnego dnia Nada, ojciec rodziny, dostaje propozycję pracy jako tragarz w wyprawie na świętą Kumbhakarnę. Mężczyzna staje przed dylematem – jeśli się zgodzi, złamie tabu i narazi się na gniew bogów, jeśli odmówi, nie zarobi pieniędzy na wymarzone studia syna.
 
Po projekcji filmu zapraszamy na spotkanie z reżyserką Elizą Kubarską, która zasłynęła spektakularnymi filmami o wyprawach górskich. 

Film i spotkanie – „Rewolucja 21” (Revolution 21), reż. Martyna Peszko. Kinoteka, sala 2, 18:30
 
Film pokazuje działalność Teatru 21. To profesjonalna grupa teatralna, działająca od 17 lat w Warszawie. Poznajemy też założycielkę, a jednocześnie pedagożkę i dyrektorkę teatru – Justynę Sobczyk. Zespół aktorski tworzą osoby żyjące z Zespołem Downa. Nowy spektakl teatru zatytułowany „Rewolucja, której nie było” ma ukazać protest osób z niepełnosprawnościami w polskim Sejmie. Proces powstawania sztuki jest bardzo innowacyjny i opiera się głównie na improwizacji. Wzbudza jednak liczne dyskusje wśród aktorów na temat nagości na scenie, zaangażowania teatru w politykę i granicach prywatności.      
 
Po projekcji filmu zapraszamy na spotkanie z aktorką i reżyserką Martyną Peszko, która w swoim najnowszym filmie porusza tak ważny i aktualny społecznie temat.